Ҳар биримиз ҳаётимизда бир марта бўлса-да бармоқдан қон топширгамиз. Бундай таҳлиллар касаллик пайтида ёки тиббий кўрикдан ўтишда талаб қилиниши мумкин. Эътибор берган бўлсангиз, қон ҳар доим номсиз бармоқдан олинади. Бу майда-чуйда туйилиши мумкин, лекин бу тиббий амалиётнинг ортида анатомик, физиологик ва ҳатто гигиеник сабаблар ётади. Келинг, нима учун лаборантлар ҳар доим айнан шу бармоқни танлашини кўриб чиқайлик.

Камроқ оғриқ — кўпроқ қулайлик

Номсиз бармоқ танланишининг асосий сабабларидан бири унинг асаб сезгирлиги билан боғлиқ. Кўрсаткич ва бош бармоқлар кундалик фаолиятда фаол иштирок этади ва уларда кўплаб асаб учлари жойлашган. Номсиз бармоқ эса уларга нисбатан камроқ сезгир. Бу шуни англатадики, ундаги тешиш камроқ оғриқ келтиради. Эҳтимол, ўзингиз ҳам кўрсаткич бармоқнинг, масалан, қоғоз билан кесилганда қаттиқ оғришини сезгансиз.

Бундан ташқари, номсиз бармоқни тешиш босилганда камроқ ноқулайлик туғдиради, чунки бу бармоқ ёзиш, матн териш ёки майда ҳаракатлар учун фаол ишлатилмайди.

Тез битиш ва инфексия хавфининг пастлиги

Иккинчи муҳим омил — гигиена ва хавфсизлик. Кундалик ҳаётда кўпроқ ишлатиладиган бош, кўрсаткич ва ўрта бармоқлар микрожароҳатлар ва ифлосланишга кўпроқ мойил. Бундай бармоқларни тешиш узоқроқ битиши мумкин, қўлдаги микроблар эса ярага тушиб, инфексия хавфини оширади.

Номсиз бармоқ эса камроқ ишлатилади ва атроф-муҳит билан камроқ алоқа қилади. Тиббий амалиёт шуни кўрсатадики, бу бармоқдаги кичик яралар тезроқ битади. Бу уни қон олишнинг тез ва хавфсиз жараёни учун идеал танловга айлантиради.

Қизиқарли факт: баъзи мамлакатларда, масалан, Японияда ўрта бармоқ ишлатилиши мумкин, лекин дунёдаги кўпчилик тиббиёт ходимлари Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилотининг тавсиясига амал қилиб, “олтин стандарт” сифатида номсиз бармоқни танлайди.

Нега кичик бармоқдан қон олинмайди?

Кичик бармоқ деярли майда ҳаракатларда ишлатилмайди, унда нега қон ундан олинмайди? Аслида, бунинг жиддий анатомик сабаблари бор. Масалан, кичик бармоқ ва бош бармоқнинг қон томирлари қўлнинг чуқур веноз ва артериал тизимига яқин боғланган. Агар инфексия юзага келса, патогенлар чуқурроқ кириб, ҳатто бутун қўл бўйлаб тарқалиши мумкин.

Тиббиёт мутахассислари анчадан буён бу бармоқлардан қон олишнинг, айниқса иммунитети заиф одамлар учун хавфли бўлиши мумкинлигини аниқлаган. Номсиз бармоқ эса бундай йирик артериялар билан тўғридан-тўғри боғланмаган ва бундай хавфларга камроқ дучор.

Бундан ташқари, яна бир муҳим омил — капилляр тармоқнинг яхши ривожланганлиги. Номсиз бармоқ капилляр таҳлил учун етарли қон оқимини таъминлайди. Тўғри тешилганда қон оқими тез тўхтайди ва қўшимча ишлов талаб қилинмайди.

Хулоса

Номсиз бармоқдан қон олишнинг танланиши кўп йиллик тиббий амалиёт, тадқиқотлар ва кузатишларга асосланади. Номсиз бармоқ энг кам сезгир, анатомик жиҳатдан хавфсиз ва гигиеник жиҳатдан мос келади. У керакли қон ҳажмини таъминлайди, инфексия хавфини камайтиради ва беморда кучли оғриқ келтирмайди.