currencies image

12 927,17 UZS

36,74

usd

currencies image

14 717,58 UZS

3,29

eur

currencies image

155,73 UZS

0,31

ru



АсосийЯнгиликларРоялти тушунчаси ва уни солиқ-ҳуқуқий жиҳатдан баҳолаш

Роялти тушунчаси ва уни солиқ-ҳуқуқий жиҳатдан баҳолаш

Ўзбекистон

calendar

25.04.2025

eye

305

Роялти тушунчаси ва уни солиқ-ҳуқуқий жиҳатдан баҳолаш

Солиқ кодексининг 44-моддасига кўра,  роялти — бу номоддий активлардан фойдаланиш ёки ундан фойдаланиш ҳуқуқини олиш эвазига тўланадиган ҳақлардир. Бундай активларга муаллифлик ҳуқуқи, патентлар, товар белгилари, ноу-хау (махфий билимлар), илмий, адабий, санъат асарлари, компютер дастурлари, маълумотлар базалари, технологик жараёнлар ва бошқалар киради.

Масалан, дастурий таъминотдан фойдаланиш, дизайн ёки моделни тижоратда қўллаш, патенти бор маҳсулот ишлаб чиқариш ҳуқуқини олиш — буларнинг барчаси роялти асосида амалга оширилиши мумкин.

Шунингдек, ноу-хау ҳам роялти объекти сифатида эътироф этилади. Бу – илмий-техника ёки касбий тажриба асосида шаклланган, иқтисодий фаолиятда қўлланилиши мумкин бўлган, учинчи шахсларга номаълум ва тижорат қийматига эга ахборотлардир.

Бироқ, ҳар қандай тўлов роялти сифатида баҳоланмайди. Қуйидаги ҳолатларда тўловлар роялти сифатида кўриб чиқилмайди:

— Компьютер дастуридан фойдаланиш, агар фойдаланиш шартлари фақат унинг функциянал имкониятлари доирасида бўлса ва кўчирма нусхалар сони чекланган бўлса.

— Компьютер дастури ёки бошқа интеллектуал мулк объектлари ўрнатилган товарни (масалан, диск ёки электрон қурилма) сотиб олиш.

— Дастурларни яратиш, созлаш, ўрнатиш, модификация қилиш бўйича хизматлар.

— Буюртма асосида тайёрланган илмий ёки тижорат ахборотидан фойдаланиш, агар бу хизмат натижаси бўлса.

— Дастур нусхаларини тарқатиш ҳуқуқи, агар бу якуний фойдаланувчининг фойдаланиш ҳуқуқи билан чекланган бўлса.

Бу ҳолатлар роялти ҳисобланмайди, чунки улар асосан мулкни сотиб олиш ёки хизмат кўрсатиш билан боғлиқ бўлади, номоддий ҳуқуқдан фойдаланиш билан эмас.

Роялти — бу интеллектуал мулк объектларидан фойдаланиш учун тўланадиган тўлов бўлиб, у иқтисодий муносабатларнинг муҳим қисми ҳисобланади. Бироқ, ҳар бир тўловнинг моҳиятини таҳлил қилмасдан туриб, уни роялти сифатида баҳолаш нотўғри ёндашув бўлади. Шу сабабли, қонунчиликда белгиланган мезонлар асосида ҳар бир ҳолат алоҳида кўриб чиқилиши лозим.

Улашиш:

Бошқалар

1-апрел 2025, 09:31
1 483

2025 йил 1 апрелдан айрим йўналишларда фаолият юритувчи хўжалик субъектларга берилган эксклюзив ҳуқуқлари бекор қилинади

“ЎзИнжиниринг” лойиҳа институтининг инвестиция лойиҳаларининг лойиҳаолди ва лойиҳа ҳужжатларини ишлаб чиқиш бўйича эксклюзив ҳуқуқлар бекор қилинди.


3-апрел 2025, 11:04
1 279

Жамоавий меҳнат низоларини медиатор иштирокида ҳал этиш тартиби қандай?

Медиатор жамоавий меҳнат низосининг тарафларидан ушбу низога тааллуқли зарур ҳужжатлар ва маълумотларни сўрашга ҳамда олишга ҳақлидир.


9-апрел 2025, 11:26
1 168

Ҳар бир ҳудудда реновация жамғармалари ташкил этилади

Президент Шавкат Мирзиёев 9 апрель куни шаҳарсозлик реновациясининг ҳуқуқий асосларини белгилаш бўйича таклифлар тақдимоти билан танишди.


3-апрел 2025, 05:24
956

Кимошди савдосини ташкил этиш ва уни ўтказиш тартиби қандай?

Аукционлар ва танловлар очиқ ва ёпиқ бўлиши мумкин. Очиқ аукционда ва очиқ танловда хоҳлаган шахс қатнашиши мумкин.