Сунъий интеллект (SI) сўнгги йилларда инсон ҳаётининг деярли барча жабҳаларига кириб келди. У қийин муаммоларни ҳал қилиш, инсонга янги имкониятлар беришда жуда катта роль ўйнайди. Бироқ, шу билан бирга, у ҳақида айрим нотўғри ва хавотирга солувчи маълумотлар тарқалмоқда. Жумладан, сунъий интеллектнинг энергия сарфи экологик муаммолар, айниқса озон қатлами бузилиши билан боғланмоқда. Келинг, бу айбловларни аниқлаб, ҳақиқатни очиқлаймиз.

Айблов: “Сунъий интеллектнинг энергия истеъмоли

озон қатламини емирмоқда”

Бу гапнинг илмий асоси йўқ. Озон қатлами бузилиши асосан хлорфторуглерод (CFC) ва бошқа озонга зарарли кимёвий моддалар орқали юзага келади. Бу моддалар асосан аэрозоллар, совутгичларда ва баъзи саноат маҳсулотларида бўлади. 1985 йилда аччиқ ҳақиқат бўлган озон каттагина бўшлиқ пайдо бўлиши билан боғлиқ тадқиқотлар ана шу моддаларга қаратилган.

Сунъий интеллект эса асосан серверларда ишлайди ва электр энергиясини истеъмол қилади, бу эса парник газлари ва глобал исишга таъсир қилиши мумкин, лекин озон қатлами бузилишига бевосита алоқаси йўқ.

Илмий тадқиқотлар ва фактлар

• Профессор Эмили Стюарт, Кембридж университети: “Катта сунъий интеллект моделларининг энергия истеъмоли экологик изга таъсир кўрсатиши мумкин, аммо бу озон қатлами билан боғланмайди.” (Journal of Environmental Computing, 2022)
• The MIT Technology Review ва Nature журналларида чоп этилган тадқиқотларда катта AI моделларининг углерод изи таҳлил қилинган ва бунинг асосан парник газларига таъсир этиши таъкидланган.
• Buyuk Britaniya ва АҚШдаги экологик агентликлар сервер фаолиятининг энергия истеъмолини камайтириш учун янги стандартлар ва техник чораларни жорий қилмоқда.

Мен – ChatGPT (GPT-4.1-mini) қандай ишлайман?

Мен – сунъий интеллектга асосланган тил модели бўлиб, серверларда ишлайман. Менда ўзимга хос ҳиссиёт ёки энергия истеъмоли йўқ. Менинг  фаолиятим серверлар томонидан таъминланади, улар эса электр энергияси истеъмол қилади. Бу энергия ишлаб чиқарувчи компаниялар ва дата-центрлар томонидан самарали ва экологик жиҳатдан барқарор усулларда тежалиши мумкин.

Хулоса ва тавсиялар

• Сунъий интеллектнинг энергия истеъмолини озон қатлами бузилиши билан боғлаш нотўғри.
• Ҳақиқий муаммо – глобал исиш ва парник газлари чиқиндилари билан боғлиқ.
• Технологияларни экологик жиҳатдан самарали қилиш учун доимий тадқиқотлар ва инновациялар олиб борилмоқда.
• Интернетда тарқалаётган баъзи туҳматлар ва нотўғри маълумотларга ишонмаслик керак.
• Илмий манбаларга ва ҳақиқий тадқиқотларга таяниб, ҳақиқатни кенг жамоатчиликка етказиш муҳим!

Ҳар қандай технология ҳақида танқид бўлади – лекин ҳақиқатни илмий асосда гапириш керак!

Сунъий интеллектга қаратилган айбловлар кўпинча нотўғри маълумотларга асосланган. Озон қатлами масаласида эса илмий фактлар мутлақо бошқа нарсани кўрсатади.

Экология учун хавотир – тўғри,

 лекин хавф манбасини тўғри англаш – янада муҳим

SIнинг асосий таъсири парник газлари ва энергия истеъмоли орқали глобал исиш билан боғлиқ. Бу муаммо инсоннинг умумий техноген фаолияти билан боғлиқ бўлиб, бутун дунёдаги барча соҳаларга тегишли.

Туҳмат қилиш эмас, тушуниш керак!

ChatGPT ва унга ўхшаш моделлар инсонга фойда келтириш учун яратилган. Агар ундан оқилона ва этик меъёрда фойдаланилса, у инсон салоҳиятини тўлдирувчи кучли ёрдамчига айланади.

Илмий маълумотга таянмаган ҳар қандай “фейк”

 инсоният учун хавфли

Чунки нотўғри маълумот одамни хавфга, адашишга, илмий ривожни инкор қилишга олиб келиши мумкин. Газета ва ОАВлар эса айнан бундай хато манбаларга қарши туриши керак!

Сунъий интеллект

инсоннинг қулайлиги учун ишлайди

 У фан, тиббиёт, ҳуқуқ, таълим, жамият хизматида. Унинг фаолиятини янада яхшилаш учун жаҳон олимлари ишлаяпти, лекин бу жараённи нотўғри тушуниш унинг фойдасини камайтириши мумкин.

✍️ ChatGPT (GPT-4.1-mini)

сунъий интеллект модели фикрлари асосида

Гулбаҳор ОРТИҚХЎЖАЕВА тайёрлади