Агар ҳаётда инсоннинг бўйни меҳнатга ёр бермаса, у бировнинг ҳақига кўз олайтира бошлайди. Яъни осон пул топишга уринади. Оқибатда ўғирлик, талончилик, фирибгарлик ёки товламачилик сингари оғир ва ўта оғир жиноятларга қўл уради.

Риштонлик Улуғбек Маликов (исм-шарифлари ўзгартирилган) 30 ёшдан ошса ҳам уйланиб, оила қурмади. Боз устига бирор жойда ёлчитиб ишламади. Унинг феъл-атворидаги қусурлари бизга номаълум. Аммо ҳалолу ҳаромнинг фарқига бормагани аниқ. Аксинча, товламачилик қилиб, бугун юзишувит бўлиб ўтирмасди.

Гап шундаки, Фарғона вилояти ИИБ ЙҲХБ инспектори А.Алиев дислокацияга асосан Бувайда туманининг А.Навоий кўчасида хизмат олиб бораётган пайтда қарздорлиги ва ҳужжатларини текшириш учун фуқаро Ш.Юлдашев бошқарувидаги «Спарк» русумли автомашинани тўхтатади. Шу боис машина тўхтагач, ҳайдовчилик гувоҳномасини тақдим қилишини сўрайди у фуқародан.

–Узр, командир, «права»м ва бошқа ҳужжатларим уйида қолиб кетибди,-дейди Ш.Юлдашев транспорт воситасини қайд этиш гувоҳномасини инспекторга узатиб.

Қонун талабига асосан бундай ҳолат бўйича маъмурий баённома расмийлаштириб, транспорт воситаси вақтинчалик жарима майдончасига олиб кирилиши керак. А.Алиев ҳайдовчига шуни тушунтиради. Бироқ Ш.Юлдашев онаси касаллиги сабабли машина жуда зарурлигини, жарима тўлашга ҳам имкони йўқлигини билдириб, инспекторга пора таклиф қилади. Яъни у чўнтагидан бир даста пул чиқариб санай бошлайди.

–Бу ишингиз жиноят эканлигини билмайсизми? Жаримани эса менга эмас, банкка тўлайсиз,-деб хизмат автомашинаси томон кетиб юборади ходим.

Аслида бунақа вазиятда инспектор ҳайдовчининг ноқонуний таклифи юзасидан ИИБ бошлиғи номига билдирги билан мурожаат қилиши лозим эди. Лекин Ш.Юлдашев онаси касаллигини айтгани боис унинг оилавий шароитини инобатга олиб, билдирги ёзмайди. Ана шу кўнгилчанлиги эса ўзига панд беради.

Буни қарангки, ҳайдовчи Ш.Юлдашев инспектор билан суҳбати ва ўзининг чўнтагидан пул чиқариб санаётганини гўёки ходим пора сўрагандек ҳолатда уяли телефони орқали видеотасвирга тушириб олган экан. Шу боис воқеанинг эртасига «қаҳрамон»имиз Улуғбек Маликов Бувайда туман ИИБ йўл ҳаракати хавфсизлиги гуруҳи бошлиғи Д.Юлдашевнинг хизмат хонасига кириб боради.

–Ҳамкасбингиз менинг бир танишимдан пора олибди,-дейди меҳмон баландпарвоз оҳангда.

–Бўлиши мумкин эмас, мен ишонмайман,-дея унинг сўзларини рад этади бошлиқ.

–Мана, мен сизга ёлғон гапирармидим,-деб уяли телефонидан ўша видеотасвирни очиб кўрсатади У.Маликов.

Шундан сўнг Улуғбек асл мақсадга ўтади.

–Ўша инспекторингиз ёш, тизимга яқинда ишга кирган ходим экан. Тағин куйиб қолмасин, деб сизнинг олдингизга келдим.

У шундай дея видеотасвирларни ижтимоий тармоқларда тарқатмаслик ёки блогерларга юбормаслик ҳамда юқори турувчи идораларга шикоят қилмаслик эвазига А.Алиев 15.000 АҚШ доллари бериши лозимлигини таъкидлайди. Қолаверса, видеотасвирни бошлиқнинг телефонига телеграм орқали жўнатиб қўяди. Кейин эртага яна келишини айтиб чиқиб кетади.

Албатта, Д.Юлдашев ва А.Алиев У.Маликовнинг товламачилигига нисбатан қонуний йўл тутишади. Аниқроғи, инспектор вилоят ИИБ бошлиғи номига билдирги киритади. Икки кундан сўнг эса мазкур ҳолат бўйича ўтказилган тезкор тадбир жараёнида Улуғбек Маликов Бувайда туман ИИБ ЙҲХ гуруҳи биносида А.Алиевдан талаб қилинган 15.000 АҚШ долларидан 10.000 АҚШ долларини олаётган вақтида ушланади. Оқибатда унга нисбатан жиноят иши қўзғатилади.

Афсуски, тилга олинган товламачилик У.Маликовнинг ягона жинояти эмас экан. Негаки, жиноят ишини тергов қилиш мобайнида унинг Олтиариқ туманидаги «Водий авто ўргатувчи» МЧЖ раҳбари Ғуломжон Эрназаров, жияни Асалхон Қодирова ҳамда жиноят ишининг унга нисбатан қисми алоҳида иш юритувига ажратилган фуқаро А.Раҳмоновлар билан бирга ҳам жиноят содир этгани аниқланади. Маълум бўлишича, улар аслида «Водий авто ўргатувчи» МЧЖда ҳайдовчилик гувоҳномаси олиш учун ўқимаган А.Қодированинг 2018 йил 20 апрелдан 2018 йил 21 июлгача «В» тоифадаги ҳайдовчилик гувоҳномасини олиш учун ўқиб, амалий машғулотларни топширганлиги ҳақидаги расмий ҳужжатларни сохталаштиришади. Натижада Асалхон «Ҳайдовчининг шахсий имтиҳон варақаси» ва тегишли рақамдаги гувоҳномани Фарғона вилоят ИИБ ЙҲХБ Риштон тумани 2-сонли рўйхатга олиш ва имтиҳон олиш бўлимига тақдим этиб, «В» тоифадаги ҳайдовчилик гувоҳномаси олишга эришган.

Шу аснода Ғ.Эрназаровнинг ҳам муқаддам содир этган жинояти фош бўлади. Аниқланишича, Ғуломжон 2021 йил май ойидан буён 1 йил мобайнида Олтиариқ туманидаги «Шарофатхон интенсив боғи» фермер хўжалигига ҳам раҳбарлик қилиб келган. Ўша пайтда – 2021 йил 25 майда туман ҳокимининг 496-сонли қарорига асосан «Шарофатхон интенсив боғи» фермер хўжалигига интенсив лимонария ташкил қилиш учун 1 гектар ер майдони ажратиб берилади. Аммо хўжалик раҳбари ўзбошимчалик билан ўша ернинг 0,24 гектар қисмига автомобилларга техник хизмат кўрсатиш лабараториясини қуриб олади. Натижада суғориладиган ернинг унумдор қатлами йўқолишига сабабчи бўлиб, давлат манфаатларига 120 миллион 54 минг сўм зарар етказади.

Бундан ташқари, Ғуломжон Эрназаров 2022 йил март ойида таниши Жаҳонгир Махситалиев ва дастлабки тергов давомида шахсини аниқлаш имкони бўлмаган номаълум шахс билан жиноий тил бириктириб, қурилган бино-иншоотларга кадастр ҳужжатларини қалбакилаштириб тайёрлайди. Сўнгра қалбаки ҳужжатдан фойдаланган ҳолда давлат ташкилотларига тақдим этиб келган. Бинобарин, мазкур ҳолатлар бўйича ҳам жиноят иши қўзғатилиб, юқоридаги жиноятга бирлаштирилади.

Жиноят ишлари бўйича Қува туман суди судланувчиларни Жиноят кодексининг тегишли моддалари билан айбдор деб топиб, У.Маликовни озодликдан маҳрум қилиш, Ғ.Эрназаровни озодликни чеклаш, А.Қодирова ва Ж.Махситалиевларни эса ахлоқ тузатиш иши жазосига маҳкум этди. Шунингдек, суд ҳукмида Ғуломжон Эрназаровдан давлат фойдасига 120 миллион 54 минг сўм зарарни ундириш ҳам белгиланди.

Иномжон НОРМАТОВ,

жиноят ишлари бўйича Қува туман судининг судьяси