Ўзбекистон
29.07.2021
343
Ўзбекистон Республикаси Қонунчилик маълумотлари миллий базасида мавжуд, давлат тилида қабул қилинмаган ҳужжатлар билан ишлашда ягона ёндашувларни шакллантириш долзарблиги. Норматив-ҳуқуқий ҳужжатларни қабул қилиш тили яқин-яқингача қонунчилик амалиётидаги долзарб мавзулардан бўлиб келган. Биламизки, Ўзбекистон Республикасининг “Норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар тўғрисида”ги Қонунига мувофиқ норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар қабул қилиш ҳуқуқига эга бўлган орган томонидан норматив-ҳуқуқий ҳужжат давлат тилида қабул қилинади. Зарур бўлганда у бошқа тилларга таржима қилиниши мумкин. Давлат тилидаги норматив-ҳуқуқий ҳужжат матни билан унинг бошқа тилдаги матни ўртасида тафовут бўлган тақдирда, норматив-ҳуқуқий ҳужжатнинг давлат тилидаги матни қўлланилади. Бироқ Қонуннинг ушбу таҳрири 2021 йил қабул қилинган бўлиб, бир неча йиллар олдин ҳужжатлар қабул қилинишига талаблар ўзгача бўлган. Шу сабабли, Ўзбекистон Республикасининг кодекслари, кўплаб қонунлар, Ўзбекистон Республикаси Президентининг фармонлари ва қарорлари кўп ҳолларда иккита тилда тасдиқланади ва амалиётга киритилади. Норматив-ҳуқуқий ҳужжатнинг фақат давлат тилида бўлиши турли тилларда тафовут юзага келишининг олдини олиши билан бир пайтда, чет элликлар ҳамда давлат тилини мукаммал билмайдиган резидентларга қийинчилик туғдириши мумкинлиги жузъий камчилик саналади. Ушбу муаммони бартараф этиш учун norma.uz, турли ахборот сайтлари ва порталларида ҳужжатнинг норасмий таржималари мунтазам жойлаштириб борилади. Бошқа томондан ўтган даврда норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар фақат рус тилида қабул қилинган ва Ўзбекистон Республикаси Қонунчилик маълумотлари миллий базасида давлат тилида жойлаштирилмаганлиги аҳолининг аксарият қисми давлат тилидан асосий мулоқот тили сифатида фойдаланишини инобатга олган ҳолда кўплаб қийинчиликларни келтириб чиқаради. Мисол учун, ҳужжатлардаги талабларнинг фақат рус тилида баён этилганлиги ҳуқуқни қўллаш амалиётини шакллантиришда ноаниқликларга олиб келади. Бунда, бир тараф нормани ўзича, бошқаси ўзича талқин қилиши ҳолатлари учраб туради. Таъкидлаш жоизки, йилдан йилга lex.uz даги фақат рус тилида эълон қилинган ҳужжатлар сони қисқариб бормоқда. Бунга, биринчидан ваколатли органлар томонидан ҳужжатлар таржима қилиниши ва фуқаролар фойдаланиши учун давлат тилида ҳам жойлаштирилиши, иккинчидан эски қонунчилик ҳужжатларининг тўлиқ қайта кўриб чиқилиши ва ўзбек тилида, ёҳуд ҳам ўзбек, ҳам рус тилларида янгидан қабул қилиниши орқали эришилмоқда. Учинчи тарафдан назар соладиган бўлсак, ҳужжатнинг икки тилда қабул қилиниши қонун чиқарувчи органнинг, норматив-ҳуқуқий ҳужжатни қабул қилувчи органларнинг ушбу нормани белгилашдан мақсадларини тўлиқ тушуниш, “қонун руҳи” асосида нормани энг тўғри талқинда қўллашга имконият яратади. Қўшимчасига айтиб ўтиш керакки, сўнгги йилларда юртимизнинг жаҳон ҳамжамиятидаги ўрнини мустаҳкамлаш, чет эллик инвесторларни фаол жалб қилиш ва халқаро кооперацияни кучайтириш учун айрим тоифадаги ҳужжатлар Қонунчилик маълумотлари миллий базасида ўзбек ва рус тиллари билан бир пайтда инглиз тилида ҳам жойлаштириб келинмоқда. Юқоридагиларга асосан, аҳолининг кенг қатламлари учун алоҳида аҳамиятли бўлган норматив-ҳуқуқий ҳужжатларни икки тилда қабул қилишни давом эттириш, базада қолган ҳужжатларни ҳам давлат тилига ўгириш ишларини якунлаш ва норматив-ҳужжатларни инглиз тилида ҳам эълон қилиш амалиётини кенгайтириш қонунчилик ижодкорлигида тилларнинг қўлланишига нисбатан энг тўғри ёндашув дейишимиз мумкин. Ф.ШОКИРОВ, Давлат хизматлари агентлиги бошқарма бошлиғи ўринбосари
Улашиш:
Бошқалар
Айрим фуқароларга электр энергияси ва табиий газ учун компенсация берилади
Қарорга кўра, иситиш мавсумида (ноябрь – февраль ойларида) эҳтиёжманд оилаларга 270 минг сўм миқдорида бир марталик моддий ёрдам ўтказиб берилади.
Фуқаролик процессида судга чақирув: муҳим 5 саволга жавоб
Суднинг чақирув қоғози ёки бошқа хабарнома ишда иштирок этувчи шахсларга ва суд процессининг бошқа иштирокчиларига судга ўз вақтида келиш ва ишга тайёрланиш учун етарли вақтга эга бўлишини мўлжаллаб топширилиши ёки етказиб берилиши керак.
Фуқаролик ишлари бўйича суд харажатлари: муҳим 6 саволга жавоб
Суд тарафларнинг мулкий аҳволига қараб суд харажатларини тўлашни кечиктиришга ёки бўлиб-бўлиб тўлашга йўл қўйиши, шунингдек бу харажатларнинг миқдорини камайтириши мумкин.
Меҳнат шартномасини ўзгартириш ва бошқа ишга ўтказиш тартиби қандай
Ўзбекистон Меҳнат кодексига кўра ходим меҳнат шартларини ўзгартиришни талаб қилишга ҳақлидир ва бундай ариза 3 кундан кечиктирмай иш берувчи томонидан кўриб чиқилиши шарт.