11-12 июль кунлари Вильнюсда НАТО саммити бўлиб ўтди. Унинг асосий мавзуларидан бири Украинани қўллаб-қувватлаш эди. Катта еттилик давлатлари Украина учун хавфсизлик кафолатлари тўғрисидаги баёнотни қабул қилди. Унга кўра, Украинага ҳарбий ва молиявий ёрдам ваъда қилинди. Бу ҳақда Япония бош вазири Фумио Кисида, АҚШ президенти Жо Байден ва Украина президенти Владимир Зеленский билан ўтказилган қўшма брифингда маълум қилинди. Унга кўра, Украина қўшинлари қуруқликда, ҳавода ва денгизда замонавий ҳарбий техника билан таъминланади. Ҳаво ҳужумидан мудофаа, артиллерия ва узоқ масофага учувчи қуроллар, зирҳли техника ва жанговар самолётлар каби бошқа муҳим имкониятларга устунлик берилади. Украина НАТОга қўшиладими? Саммитнинг биринчи кунида НАТО давлатлари Украинанинг альянсга кириш жараёнини соддалаштиришга келишиб олдилар. Россия билан уруш тугаганидан кейин Украинага иттифоққа қўшилиш имконияти берилади. Аммо Киевни иттифоққа таклиф  қилишнинг аниқ муддати белгиланмади. Шунга қарамай, НAТО раҳбари Йенс Столтенберг Украинага келгусида ҳарбий ёрдам кўрсатишга ва вақти келганда блокка қўшилиш жараёнини тезлаштиришга ваъда берди.

"Биз Украина НAТОга аъзо бўлишини тасдиқладик ва НAТОга аъзо бўлиш бўйича ҳаракатлар режаси талабини олиб ташлашга рози бўлдик. Бу Украинанинг НAТОга қўшилиш йўлини икки босқичдан бир босқичга ўзгартиради. Биз, шунингдек, иттифоқчилар келишиб, шартлар бажарилса, Украинага НAТОга аъзо бўлиш таклифини беришимизни ҳам очиқ айтдик”,

деди Йенс Столтенберг. Зеленскийнинг НАТО таклифларидан ҳафсаласи пир бўлгани айтилмоқда. Аъзолик шартлари қандай?  Вилньюс аҳолиси Зеленскийни илиқ кутиб олди. Украина президентининг эса НAТО таклифидан ҳафсаласи пир бўлгани ҳақида хабарлар тарқалмоқда. СССР парчаланиб, мустақилликка эришгандан сўнг, Украина МДҲ давлатларидан биринчи бўлиб НАТОнинг «Тинчлик йўлида ҳамкорлик» дастурида иштирок этиш тўғрисидаги шартномасини имзолади, кейинчалик Украина - НАТО доимий комиссияси тузилди. 2002 йилда президент Леонид Кучма даврида Киев альянсга қўшилишга қарор қилди. Бироқ, шу кунгача Украина ҳеч қачон НАТОга аъзо бўлмаган. 2008 йилда Бухарест саммитида блок давлатлари Украина охир-оқибат ташкилотга аъзо бўлишига ваъда берадилар, аммо Киевга НАТОга аъзолик бўйича ҳаракат режасига қўшилиш имконияти берилмайди. 2017 йилда НАТОга қўшилиш Украина ташқи сиёсатининг устувор йўналиши деб эълон қилинди. 2019 йил февраль ойида конституцияга киритилган тузатишлар, жумладан, асосий қонуннинг преамбуласида мамлакатнинг НАТОга аъзо бўлиш истагини билдирган тузатишлар маъқулланди. Вашингтонда «Украинани узоқ муддатли таъминлаш: НАТОга аъзолик ва бошқа хавфсизлик имкониятлари» номли янги Атлантика Кенгаши ҳисоботининг тақдимоти бўлди. Ҳисобот муаллифларига кўра, НАТОнинг Украинани аъзоликка қабул қилиши, бунинг учун қандай шартлар борлиги ҳақида 5 та прогноз мавжуд. 1. Украина ҳеч қандай шартларсиз, фақат уруш тўтаганидан сўнг аъзоликка оқабул қилинади. 2. Мамлакатда коррупцияга чек қўйиш, суд ҳокимиятининг мустақиллигини кафолатлаш ва озчиликлар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш чораларини кўриш керак. 3. Анъанавий Аъзолик Ҳаракат Режаси (МАП) Украинани Альянсга қабул қилиш учун энг мақбул йўлларни таклиф қилади. 4. Мудофаа соҳасидаги ҳамкорликнинг янги версияси. Украинанинг мудофаа қобилиятини ошириш учун НАТО умумий жамғармаси маблағларидан фойдаланиш, Иттифоқни замонавийроқ қуроллар, жумладан, самолётлар билан таъминлашга урғу берилган. 5. «Бухарест Плюс». 2008 йилда Бухарестда бўлиб ўтган саммитда Украинага НАТОга «муқаррар» қабул қилиниши ваъда қилинган эди. «Плюс» - Иттифоққа қўшилишнинг аниқ санаси. Бу йўналишда Украинанинг НАТОга кириш муддатини 2027 йил деб белгилаш таклиф қилинган.