Олий суд тақдим қилган маълумотларга кўра, Ўзбекистонда жиноятчилик сони ошиб бормоқда, хусусан, 2019 йил бутун давр мобайнида биринчи инстанция судларида 28 846 та жиноят иши кўриб чиқилган бўлса, 2023 йилнинг 3 ойи давомида 14 354 та иш кўрилган. Жамиятда жиноятларнинг олдини олиш, уларга барвақт чек қўйишда оддий фуқаролар қандай ҳисса қўшишлари мумкин? Қонунчиликда фуқаролар бир қатор ҳуқуқбузарликлар тўғрисида давлат органларига хабар берганда мукофот пули бериш назарда тутилган. Hudud24.uz қонунчиликни таҳлил қилиш жараёнида аниқланган, ҳуқуқбузарлик ҳақида хабар берилганда мукофотлаш назарда тутилган айрим ҳуқуқбузарликлар ҳақида маълумот беради.

1. Йўл ҳаракати қоидалари бузилишига оид хуқуқбузарликлар

Йўл ҳаракати қоидаларига оид ҳуқуқбузарликлар тўғрисида ejarima портали орқали хабар берилади ва хабар берган шахсга БҲМнинг 5 фоизи (16 минг 500 сўм) миқдорида мукофот берилади.

2. Дарахт ва буталарни ноқонуний кесиш ва шикастлашга оид ҳуқуқбузарликлар

Дарахтлар, буталар, бошқа ўсимликлар ва ниҳолларни ноқонуний кесиш, кундаков қилиш, шикастлантириш, йўқ қилиш ёки бошқа жойга кўчириб ўтказиш бўйича ҳуқуқбузарликлар ҳақидаги фотосурат ва видеоёзувлар Экология вазирлигининг “Эконазорат” порталига юборилганида БҲМнинг 1 баравари (330 минг сўм) миқдорида мукофот берилади.

3. Коррупцияга оид жиноятлар

Коррупцияга оид ҳуқуқбузарлик тўғрисида Бош прокуратура, Давлат хавфсизлик хизмати, Ички ишлар вазирлиги, Иқтисодий жиноятларга қарши курашиш департаментига хабар берилади, ҳуқуқбузарлик туридан келиб чиқиб БҲМнинг 7 бараваригача (2 млн 310 минг сўмгача) мукофот берилади.

4. Чек бермасдан савдо қилишга оид ҳуқуқбузарликлар

Касса-аппарат ва терминал ишлатиш тартибини бузиш, нақд пул ёки пластик орқали тўловга қараб нархни ошириш, рўйхатидан тадбиркорлик қилиш, қалбаки маркировка ёки маркировкасиз товар сотиш, харид чекини бермаслик ҳақида хабар берилганда жарима миқдорининг 20 фоизи миқдорида мукофот берилади. Ушбу ҳуқуқбузарликлар ҳақида “Солиқ” мобиль иловаси орқали хабар бериш мумкин. 5. Ерни ўзбошимчалик билан эгаллаб олишга оид ҳуқуқбузарликлар Ерни ўзбошимчалик билан эгаллаб олиш ҳолатлари тўғрисида Кадастр агентлиги ва унинг ҳудудий тузилмаларига маълумот берган шахслар, БҲМнинг 10 фоизи (33 минг сўм) пул мукофоти билан рағбатлантирилади.